Wspomnienia spokoju

Retrospekcja wystawy Toshihiro Hamano Beauty of Japan – Traditionand Modernity.

Toshihiro Hamano Beauty of Japan – Tradition and Modernity była niewielką wystawą czasową, zakończoną 9 marca 2025 roku, która przedstawiała obrazy japońskiego artysty z cyklu poświęconego Tai-an, najstarszej zachowanej herbaciarni Japonii, pochodzącej z XVI wieku. Ukazując poszczególne widoki i rzuty architektoniczne, Toshihiro Hamano, określany mianem mistrza estetyki wabi-sabi, doskonale operuje pojęciami z nią związanymi, przejawiającymi się w formalnej, wizualnej warstwie jego dzieł.

Estetyka wabi-sabi to umiłowanie prostoty, nadrzędność skromnych, codziennych form, które dzięki swej klarowności i autentyczności zbliżają odbiorcę do doświadczenia piękna, płynącego ze spokoju i ascetyzmu. Pojęcia wabi oraz sabi stanowią część terminów mających związek z powszechną w kulturze japońskiej, szczególnie średniowiecznej, estetyką zen, w sztuce objawiającej się pod postacią przygaszonych barw, zrównoważonych linii i motywów zdobniczych zaczerpniętych z natury(1).

.

Dzieła, które wchodziły w skład wystawy, poprzez zastosowanie płaskich, wręcz spokojnych plam barwnych oraz przez wybraną tematykę, znakomicie łączyły malarstwo z architekturą. Plany cesarskiego kompleksu willowo-pałacowego Katsura, minimalistyczne wnętrza herbaciarni Tennenzue-tei henso–zu, nocne widoki skąpane w delikatnym, księżycowym świetle czy elementy wystroju wnętrz pałacu lub jego detale architektoniczne były pełne harmonii, skonstruowane z linii pionowych oraz poziomych, które dodatkowo wzmacniały poczucie wyciszenia i kontemplacji. Cisza i błogość płynące z wydźwięku prezentowanych prac przełamane zostały silnym akcentem kolorystycznym, w postaci nasyconej czerwieni, w jednej ze scen wnętrza herbaciarni. Także tematyka, zdominowana przez architektoniczne ujęcia, takie jak Nocny widok na Willę Cesarską Katsura, została zgrabnie złamana przedstawieniem koguta w Wołaniu o świcie. Ilustracja pozornie całkowicie inna od pozostałych, nawiązująca jednak do starożytnej japońskiej legendy, idealnie wpasowała się w historię o pięknie tego regionu. Ponadto, przy samym wejściu na wystawę artysta zaprojektował instalację, fragment ogrodu zen, który dzięki zastosowanym formom i materiałom miał reprezentować wspólnotowość ludzi, niezależną od ich pochodzenia etnicznego. Jak podkreślił Hamano, użyte kamienie przedstawiały cztery oceany świata, natomiast zarysowane fale w piasku były metaforą ludzkiej jedności.

Ekspozycja ta była wspaniałą odskocznią od współczesnej, przebodźcowanej rzeczywistości. Wybrane prace Toshihiro Hamano tworzyły w przestrzeni muzealnej aurę absolutnego komfortu duchowego, zachwycając swoją prostotą oraz czystością, wynikającymi z harmonijnej jedności. Ponadto wystawa była wspaniałą okazją do zaznajomienia się z całkowicie odmienną stylistyką sztuki japońskiej.

Okładka - Willa Cesarska Katsura — Gakki-no-ma i Shingoten, fot. materiały organizatora. Dostęp 02.09.2025. Dostępny w Internecie: https://silesiakultura.pl/2025/01/30/toshihiro-hamano-beauty-of-japan-tradition-and-modernity/