Wolontariusze na wernisażu wystawy archeologicznej w Muzeum Śląskim

Sylwia Nawrat
14 godzin temu
4 minut(y) czytania

Wspomnienie wystawy czasowej Góra Zyndrama. Tajemnicza twierdza sprzed 3700 lat, zakończonej w czerwcu 2025 r.

Wolontariat jest formą aktywności społecznej opartą o dobrowolne i bezpłatne wykonywanie powierzonych zadań. Obejmuje nie tylko postawę zaangażowania i poświęcenia, ale także chęć działania i gotowość do udziału w realizacji szczególnych zadań. Wolontariat buduje w społeczeństwie poczucie więzi oparte na wartościach duchowych, a nie materialnych.

To był zimowy, mroźny dzień. Śnieg wprawdzie nie padał, ale skrzył się w świetle latarni. Mrok otulał przestrzeń wokół budynku Stolarni. Grupa wolontariuszy rozeszła się, by zająć się powierzonymi im zadaniami.

Goście witani byli już w pierwszym miejscu – holu budynku administracyjnego Muzeum Śląskiego. To wyjątkowe miejsce. Wysoki, rozłożysty hol mieści kilka ważnych punktów: restaurację, schody ruchome prowadzące do niższych poziomów budynku, gdzie znajdują się pomieszczenia wykorzystywane w czasie imprez, takie jak audytorium, sale konferencyjne czy biblioteka. Na parterze znajduje się recepcja, w której każda osoba wchodząca do tego budynku może uzyskać przydatne informacje. Tam w otoczeniu przemiłych pań pracujących oraz migających świątecznych, bożonarodzeniowych dekoracji nasza wolontariuszka z uśmiechem witała gości. Niektóre osoby chciały od razu skorzystać z szatni, inne podążały w stronę wystawy.

Budynek Stolarni jest piękny. Stylowo odrestaurowany klinkier elewacji zewnętrznej zachęca do podziwiana dawnej architektury kopalni, która do dzisiaj inspiruje stylem znanym z Górnego Śląska. Tego typu budowle, charakterystyczne dla naszego regionu, powstawały z cegły, a nie z betonu, co nadawało im wyjątkowego charakteru. Nawet obiekty przemysłowe mieszczące się na terenie dawnej kopalni, służące na co dzień górnikom, projektowano z dbałością o indywidualny styl – miały one swoją duszę i charakter.

Nasza Stolarnia: przedsionek ze schodami i windą był dobrze oświetlony. Przemiłe panie wolontariuszki trzymały w dłoniach papierowe ulotki informacyjne dotyczące wystawy i zapraszały gości do zdjęcia okryć wierzchnich i swobodnego wejścia na teren wystawy. Na ścianie, w podświetlonej w gablocie, wisiał plakat zachęcający do odwiedzenia wystawy. Było to zaproszenie do uczestnictwa w opowieści o archeologicznym odkryciu na górze Zyndrama na terenie Maszkowic w Małopolsce.

Każdy, kto wchodzi na teren wystawy, witany jest półmrokiem, z którego stopniowo wyłaniają się kolejne elementy ekspozycji. Najbardziej przykuwa uwagę rekonstrukcja kamiennej bramy, będącej odwzorowaniem oryginalnej architektury obronnej z drugiego tysiąclecia p.n.e. Przechodząc pod bramą, czujemy się, jakbyśmy wchodzili do świata mitycznego. Zgromadzone zabytki prezentowane są w niskich i wysokich gablotach, wokół których zwiedzający krążą niczym po labiryncie, przechodząc od jednego eksponatu do drugiego. Na ścianach widnieją zdjęcia oraz opisy przybliżające wiedzę o tym stanowisku archeologicznym. I tutaj pojawia się niespodzianka: ta wystawa jest dedykowana nie tylko górze Zyndrama, ale również temu, co z niej wydobyto dzięki mozolnej i wytrwałej pracy archeologów. Na jej szczycie na początku XX wieku zlokalizowano szczątki jakiejś kamiennej budowli. Jednak dopiero w XXI wieku rozpoczęto badania wykopaliskowe, w trakcie których odkryto znaczny obszar ukazujący zabudowania kamienne zidentyfikowane jako ruiny fortecy. Pytania, które się tutaj nasuwają, brzmią: Jak to się stało, że tak duża konstrukcja kamienna stanęła na tym wzniesieniu? Kto ją zbudował? Ktokolwiek to był, posiadał wiedzę oraz opanował sztukę budowania, jakiej na innych obszarach Polski z tamtego czasu jeszcze nie odkryto. Pradzieje obszaru Polski są niezwykłe i powoli poruszają się w kierunku ukazania, iż obszar, na którym znajduje się nasz kraj, był nie tylko zasiedlony, ale istniały tu osady i kultura o wiele bardziej zaawansowana, powiązana ze światem zewnętrznym, sięgająca w swoich podobieństwach do kultur z obszarów Europy Południowej. Ekspozycja zabytków archeologicznych ożywiła ducha przeszłości i pokazała, jak różnorodne przedmioty lub ich fragmenty odnaleziono w czasie badań.

Jeden z zabytków szczególnie zwraca uwagę swoją formą. Kiedy patrzymy na to naczynie ozdobione podłużnymi znakami, zdajemy sobie sprawę, że to nie „mowa kamieni”, ale właśnie tajemnicze symbole – znaki w formie kilku kresek – mogą nas wprawiać w zakłopotanie. Archeolodzy wiedzą, że czasy prehistorii człowieka obfitują w formy i znaki, które mogły mieć magiczne lub rytualne znaczenie. Na terenie wykopalisk na Górze Zyndrama w Maszkowicach znaleziono liczne fragmenty rozbitych naczyń glinianych, jednak to konkretne naczynie udało się zaprezentować w całości. Czy jest w tym jakaś zagadka? Z pewnością! Czy warto podążać tropem takich znalezisk?

Po zetknięciu się z materiałem archeologicznym oraz jego opisem na wystawie grono zebranych osób chętnie wysłuchało wystąpień: prowadzącego wykopaliska Pana profesora dr. hab. Marcina S. Przybyły z Instytutu Archeologii UJ, ówczesnego p.o. Dyrektor Muzeum Śląskiego Pana dr. Karola Maklesa oraz Pani kurator wystawy dr Renaty Abłamowicz. Całe spotkanie odbywało się w przemiłej atmosferze. Za plecami osób występujących widoczne były kadry z wykopalisk ukazujące ciężką i dokładną pracę ekipy badawczej.

Dzięki pracownikom Muzeum oraz towarzyszącym im wolontariuszom, którzy z uśmiechem opiekowali się obszarem wystawy, gościom niczego nie brakowało. Szczegółowo opracowane opisy poszczególnych elementów wystawy ukazywały znaczenie oraz zakres pracy wykonanej w czasie wykopalisk.

Wolontariusze witali i żegnali gości i zwiedzających.

Dziękujemy wolontariuszom za poświęcony czas, zaangażowanie i uśmiech, które sprawiają, że Muzeum Śląskie to nie tylko miejsce gromadzenia eksponatów i działalności wystawienniczej, ale także przestrzeń otwarta dla ludzi w każdym wieku, o różnych zainteresowaniach – wszystkich, którzy czerpią radość z obcowania z kulturą i inspirują do tego innych.